ΟΙ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ. ΠΟΣΟ ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΕΙΝΑΙ;

Οι γλυκαντικές ύλες είναι συστατικά που έχουν γλυκύτητα πολύ μεγαλύτερη από τη σακχαρόζη / σουκρόζη, δηλ.τη γνωστή σε όλους ζάχαρη. Περιέχονται σε αναψυκτικά, επιδόρπια, γαλακτοκομικά προϊόντα, προϊόντα ζαχαροπλαστικής, τσίχλες και ροφήματα  ζεστής  σοκολάτας ή καφέ. Οι περισσότερες κυκλοφορούν και σε μορφή επιτραπέζιων δισκίων. Η ασφάλεια τους ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (ΕFSA), η οποία καθορίζει και τα επίπεδα Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψής τους (ADI). Οι κανόνες για τη χρήση των γλυκαντικών υλών καθορίζονται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 94/35/EK για τις Γλυκαντικές Ουσίες . Νέα στοιχεία που προκύπτουν σχετικά με την ασφάλεια τους εξετάζονται εφόσον προκύψουν. Η χρήση τους για το κοινό θεωρείται ασφαλής.

Διακρίνονται σε δύο κατηγορίες :

1.τις «έντονες γλυκαντικές ουσίες», που παρέχουν μια έντονη γλυκιά γεύση με πολύ λίγες ή καθόλου θερμίδες. Επειδή είναι έντονα γλυκές, απαιτούνται πολύ μικρές ποσότητες ( ακετο-σουλφαμικό κάλιο, ασπαρτάμη, κυκλαμικά άλατα, σακχαρίνη). Οι  ισχυρές γλυκαντικές ουσίες χρησιμοποιούνται κυρίως ως επιτραπέζια γλυκαντικά, καθώς και σε ποτά.

2. Οι γλυκαντικές ουσίες «όγκου»ή «πολυόλες» , έχουν λιγότερες θερμίδες  ανά μονάδα βάρους σε σχέση με τη ζάχαρη, έχουν όμως τον ίδιο όγκο. Οι γλυκαντικές ουσίες «όγκου» χρησιμοποιούνται κατά την παρασκευή προϊόντων ζαχαροπλαστικής με χαμηλές θερμίδες αλλά και σε τσίχλες,οδοντόκρεμες ( σορβιτόλη, μανιτόλη, μαλτιτόλη, ισομαλτιτόλη, λακτιτόλη και  ξυλιτόλη).

ΕΝΤΟΝΕΣ  ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ  ΟΥΣΙΕΣ

Ακεσουλάμη –Κ ή ακετοσουλφαμικό Κάλιο  (Ε950) 150-200 φορές γλυκύτερη της ζάχαρης, η χρήση της εγκρίθηκε το 1983.Έχει μεγάλη θερμοαντοχή, και διατηρεί τη γλυκύτητα της και στο μαγείρεμα.Δε μεταβολίζεται ,και δεν έχει καθόλου θερμίδες.

Ασπαρτάμη (Ε951) 150-200 φορές γλυκύτερη της ζάχαρης,εγκρίθηκε το 1983.Έχει θερμίδες αλλά επειδή καταναλώνεται σε πολύ μικρή ποσότητα, λόγω της έντονης γλυκύτητάς της ,οι θερμίδες που παρέχει είναι αμελητέες. Επειδή περιέχει φαινυλαλανίνη, η χρήση της απαγορεύεται από τους πάσχοντες από Φαινυλκετονουρία (σπάνια γενετική νόσος ).

Κυκλαμικό οξύ(Ε952) 30-50 φορές γλυκύτερο από τη ζάχαρη. Είναι ανθεκτικό στη θερμότητα και δεν έχει θερμίδες. Εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1954. Χρησιμοποιείται, όπως και τα άλατά αυτού με  νάτριο ή ασβέστιο, σε περισσότερες από 55 χώρες .

Σακχαρίνη (Ε954) 300-400 φορές γλυκύτερη της ζάχαρης. Η πρώτη γλυκαντική ύλη που ανακαλύφτηκε και εγκρίθηκε το 1887.Χορηγεί αμελητέες θερμίδες και έχει μεγάλη θερμοαντοχή.

Γλυκοζίτες στεβιόζης (Ε960) 200-300 φορές γλυκύτερη της ζάχαρης, εγκρίθηκε το 2011.Είναι φυσική γλυκαντική ύλη που προέρχεται από τα φύλλα του φυτού Στέβια, με μία διαδικασία που μοιάζει πολύ με την εκχύλιση του τσαγιού.Δεν έχει θερμίδες και δεν επηρεάζει τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος .Ανθεκτική στη θερμοκρασία.

Σουκραλόζη (Ε955) 400-600 φορές γλυκύτερη της ζάχαρης. Προέρχεται από τη ζάχαρη (σουκρόζη) ,αλλά δεν περιέχει θερμίδες και ούτε επηρεάζει τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος. Εγκρίθηκε το 2000.

Νεοτάμη (Ε961) 7000-13000 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη ,εγκρίθηκε το 2010.

ΠΟΛΥΟΛΕΣ

Σορβιτόλη (Ε420),μαλτιτόλη (Ε965), ισομαλτιτόλη (Ε953) ,ξυλιτόλη Ε967),μαννιτόλη (Ε421),λακτιτόλη (Ε966).Χρησιμοποιούνται σε οδοντόκρεμες, επιδόρπια, τσίχλες. Αποδίδουν 2,4Kcal/γρ  αντί 4Kcal/γρ που αποδίδει η ζάχαρη. Οι πολυόλες δεν υποκαθιστούν μόνο τη γλυκιά γεύση αλλά και πολλές λειτουργικές ιδιότητες των σακχάρων όπως την υφή, το χρώμα, τη δομή καθώς και τις ιδιότητες κατακράτησης υγρασίας. 

ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Όλες οι γλυκαντικές ουσίες στα τρόφιμα και στα ποτά που πωλούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν υποβληθεί σε διεξοδικούς ελέγχους και έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τους αρμόδιους Ευρωπαϊκούς φορείς, η ποσότητα κάθε γλυκαντικής ουσίας που  επιτρέπεται σε καθημερινή βάση για ολόκληρη τη ζωή εμπερικλείει ένα τεράστιο περιθώριο ασφαλείας. Όταν καταναλώνονται στις συνήθεις ποσότητες, τα τρόφιμα που περιέχουν λίγες θερμίδες και γλυκαντικές ουσίες «όγκου» είναι απόλυτα ασφαλείς

Αρκετές φορές αμφισβητήθηκε η ασφάλεια συγκεκριμένων γλυκαντικών υλών και συνδέθηκαν με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.Η εξέταση νέων στοιχείων σχετικά με την ασφάλεια των συστατικών των τροφίμων αποτελεί αρμοδιότητα και ευθύνη της EFSA και οι γνωμοδοτήσεις σχετικά με τις γλυκαντικές ύλες επανεξετάζονται εφόσον κριθεί απαραίτητο. Η θέση της EFSA προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένει η ίδια: η χρήση εγκεκριμένων ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών σε τρόφιμα και ποτά, τα οποία καταναλώνονται εντός των ορίων της αποδεκτής ημερήσιας πρόσληψης, δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία του ανθρώπου.

Σήμερα οι γλυκαντικές ύλες χρησιμοποιούνται σε πληθώρα τροφίμων,θεωρούνται ασφαλείς και παρέχουν τη δυνατότητα στον καταναλωτή που θέλει να  διαχειριστεί το βάρος του και να ελέγξει την πρόσληψη  των υδατανθράκων (διαβητικοί ) να επιλέξει από μία μεγάλη γκάμα προϊόντων.  
Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη ωστόσο ,ότι τα προϊόντα αυτά μπορούν να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μόνον ως μέρος μιας υποθερμιδικής δίαιτας, καθώς και ότι η επιτυχημένη διατήρηση βάρους απαιτεί μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή και τακτική σωματική άσκηση.